Cách đục lỗ & trải màng phủ nông nghiệp đúng kỹ thuật

Tại sao đục lỗ, trải màng phủ đúng kỹ thuật lại quan trọng?

Vì đây là bước đầu tiên nếu sai thì công sức, thời gian, năng suất hiệu quả mùa vụ sẽ ảnh hưởng nên đục lỗ để trải màng nilong phủ luống cũng quyết định trực tiếp đến hiệu quả toàn diện của việc sử dụng màng phủ nông nghiệp trong canh tác hiện đại.

Lợi ích khi thực hiện đúng cách

Khi được thực hiện đúng kỹ thuật, màng phủ nông nghiệp mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho nhà nông.

Đục lỗ sai, trải màng phủ không đúng thì sao? (thực tế)

Các sai sót nhỏ có thể làm giảm lợi ích đáng kể:

✘ Đục lỗ sai vị trí hoặc kích thước

Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến mật độ cây. Cây mọc quá dày gây tranh chấp dinh dưỡng, ánh sáng; hoặc quá thưa thì lãng phí đất đai và giảm năng suất.

✘ Màng phủ chùng không cố định chắc

Nếu màng không căng và không gắn chặt vào mép luống, gió dễ lật tung. Khi đó, màng mất khả năng giữ ẩm, ổn định nhiệt độ và diệt cỏ dại.

Thêm vào đó, nước mưa hay nước tưới có thể thấm không đồng đều, dẫn đến úng nước cục bộ hoặc thiếu ẩm cho cây trồng.

Ngược lại, áp dụng kỹ thuật đúng đắn: Nếu trải và đục lỗ màng phủ cẩn thận, chính xác, các lợi ích sẽ được tận dụng tối đa.

Cần chuẩn bị gì trước khi đục lỗ và trải màng phủ?

Công tác chuẩn bị kỹ lưỡng và đầy đủ các yếu tố cần thiết sẽ giúp quy trình đục lỗ và trải màng phủ nông nghiệp diễn ra suôn sẻ, nhanh chóng và đạt được kết quả tốt nhất, hạn chế tối đa các sai sót không đáng có.

Chọn loại màng phủ nông nghiệp phù hợp nhu cầu

Việc chọn đúng loại màng phủ là bước đầu tiên và vô cùng quan trọng. Cần cân nhắc các yếu tố sau:

• Loại cây trồng và thời vụ: Mỗi loại cây trồng và điều kiện thời tiết khác nhau sẽ phù hợp với các loại màng phủ có đặc tính riêng. Ví dụ, một số loại màng PE chuyên dụng cho nhà kính có thể khác với màng phủ luống ngoài trời.
• Độ dày (độ micron) của màng phủ: Độ dày ảnh hưởng đến độ bền và thời gian sử dụng của màng. Thông thường, màng phủ nông nghiệp có độ dày phổ biến từ 14 mic đến 30 mic. Cần lựa chọn độ dày phù hợp với thời gian canh tác của vụ mùa và loại cây.
• Màu sắc màng phủ:

☑ Màng phủ màu đen: Phổ biến nhất, giúp hấp thụ nhiệt tốt, giữ ấm đất hiệu quả và ngăn cỏ dại tối ưu.

☑ Màng phủ hai mặt (bạc – đen): Mặt bạc hướng lên trên giúp phản xạ ánh sáng mặt trời, làm mát đất, xua đuổi côn trùng; mặt đen hướng xuống dưới giúp ngăn cỏ dại và giữ ẩm.

☑ Màng phủ màu trắng hoặc trong: Thường dùng cho mục đích giữ nhiệt cao hơn trong điều kiện thời tiết lạnh hoặc cho một số loại cây trồng đặc thù.

Chuẩn bị luống trồng “đạt chuẩn” cho màng phủ

Chất lượng luống trồng quyết định lớn đến hiệu quả trải màng:

• Làm đất: Cày xới đất kỹ, đảm bảo tơi xốp, thông thoáng, sạch hết cỏ dại. Nhặt bỏ đá sỏi, vật nhọn có thể làm rách màng.
• Lên luống: Luống cần có độ cao, rộng và phẳng phù hợp loại cây. Mặt luống càng phẳng, trải màng càng dễ, màng tiếp xúc đất tốt hơn, giữ ẩm và nhiệt độ hiệu quả hơn.
• Bón lót: Bón lót phân hữu cơ, vô cơ cần thiết theo đúng quy trình kỹ thuật cho cây trước khi trải màng. Việc này giúp cây con có đủ dinh dưỡng ngay từ đầu.

Dụng cụ và vật tư hỗ trợ cần thiết

Chuẩn bị đầy đủ công cụ giúp quá trình thực hiện nhanh chóng và chuyên nghiệp hơn:

(Với diện tích lớn hoặc nhà màng, bà con có thể dùng máy trải màng phủ để hiệu quả hơn, tiết kiệm công).

Hướng dẫn trải màng phủ nông nghiệp lên luống hiệu quả

Trải màng đúng cách giúp màng phát huy tối đa tác dụng, việc đục lỗ sau này cũng dễ hơn, cây trồng phát triển tốt. Dưới đây là cách làm cho cả thủ công và dùng máy.

Cách trải màng phủ thủ công (phổ biến, dễ làm)

Nhiều bà con dùng cách này, nhất là với diện tích vừa và nhỏ, vì linh hoạt, không cần đầu tư máy móc.

Bước 1: Đặt cuộn màng ở đầu luống

Đặt cuộn màng ngay ngắn, theo chiều dọc luống. Đảm bảo cuộn màng lăn tự do được.

Bước 2: Cố định đầu màng, kéo màng dọc luống

Lấy một đoạn đầu màng, dùng đất hoặc ghim cài cố định chắc chắn. Sau đó, từ từ kéo cuộn màng về cuối luống. Nên có hai người: một người giữ cuộn màng, một người kéo trải.

Bước 3: Căng và cố định mép màng

Kéo hết luống, căng nhẹ màng cho phẳng, ôm sát mặt luống nhưng không quá căng gây rách. Dùng đất chèn kỹ hai bên mép hoặc dùng ghim, nẹp nhựa cố định chắc. Đầu và cuối luống cũng cần cố định kỹ.

Kỹ thuật trải màng phủ bằng máy (cho diện tích lớn)

Với trang trại lớn, dùng máy trải màng giúp tiết kiệm thời gian, công sức, màng trải đều và căng đẹp hơn.

Về máy trải màng phủ: Thường gắn sau máy cày, tự động trải màng, vun đất chèn mép. Một số máy còn có thể lên luống hoặc bón phân.

Các bước vận hành máy cơ bản:

• Lắp cuộn màng phủ vào trục máy.
• Điều chỉnh các bộ phận máy hợp với kích thước luống.
• Cho máy chạy với tốc độ chậm, đều. Quan sát để đảm bảo màng phủ kín, căng, mép được lấp đất chắc.

Lưu ý: Luôn đọc kỹ hướng dẫn của từng loại máy để vận hành an toàn, hiệu quả.

Cách căng và cố định màng phủ chắc chắn, chống gió lật

Dù trải tay hay máy, căng và cố định đúng cách quyết định độ bền và hiệu quả của màng:

• Độ căng màng: Căng vừa đủ để mặt màng phẳng, tiếp xúc tốt với luống. Kéo quá căng có thể làm màng giãn, mỏng, dễ rách, nhất là khi nắng nóng. Màng chùng dễ bị gió bay hoặc đọng nước mưa.
• Cố định mép màng:

+ Dùng ghim cài: Ghim nhựa hoặc kim loại chuyên dụng giúp cố định nhanh, chắc, tốt cho đất pha cát hoặc nơi nhiều gió.

+ Dùng nẹp cài (cho nhà màng/kính): Nẹp C và ziczac giúp cố định màng vào khung, đảm bảo kín khít.

+ Kiểm tra kỹ: Sau khi xong, kiểm tra lại toàn bộ, đảm bảo màng phủ kín, không hở, nhất là các điểm nối và mép luống.

Kỹ thuật đục lỗ màng phủ chuẩn xác cho cây trồng phát triển tối ưu

Đục lỗ màng phủ rất quan trọng, ảnh hưởng mật độ, sự sinh trưởng của cây. Làm đúng kỹ thuật giúp cây con bén rễ tốt, hấp thu dinh dưỡng hiệu quả.

Xác định vị trí và khoảng cách lỗ trồng trên màng phủ

Vị trí và khoảng cách lỗ trồng cần dựa vào:

• Đặc tính cây trồng: Mỗi cây cần không gian rễ, tán lá khác nhau. Ví dụ, dưa hấu cần khoảng cách rộng hơn ớt, cà chua.
• Mật độ khuyến cáo: Xem tài liệu kỹ thuật hoặc hướng dẫn của nhà cung cấp giống để biết mật độ cây/m² hoặc cây/ha, từ đó tính khoảng cách hàng và cây.
• Cách trồng: Trồng hàng đơn hay hàng đôi trên luống cũng ảnh hưởng cách bố trí lỗ.

Cách làm:

1. Dùng thước dây, cọc (hoặc phấn, dây) đánh dấu vị trí hàng và lỗ trồng theo khoảng cách đã tính.
2. Đảm bảo các lỗ thẳng hàng, đều nhau để dễ chăm sóc, thu hoạch.

Cách sử dụng các dụng cụ đục lỗ

Có nhiều dụng cụ đục lỗ, từ đơn giản đến hiện đại. Dưới đây là vài cách thông dụng:

Cách để lỗ đục tròn đều, không làm rách màng

Để lỗ đục chất lượng, giúp vụ mùa thành công, bà con lưu ý:

Dùng nhiệt:

• Làm nóng dụng cụ vừa đủ: Quá nóng lỗ sẽ loe rộng, màng dễ nhăn hoặc cháy. Chưa đủ nóng thì khó đục, mép lỗ không kín.
• Ấn dụng cụ xuống màng dứt khoát, vuông góc.

Dùng cơ khí:

• Dao, kéo phải thật sắc.
• Nếu dùng đồ bấm, lưỡi cắt phải sắc, ấn mạnh và dứt khoát.

Lưu ý chung:

• Màng phủ phải căng, phẳng trước khi đục. Màng chùng khó đục, dễ rách.
• Vệ sinh dụng cụ đục thường xuyên (nhất là đồ nhiệt để bỏ nhựa bám) để lỗ đục luôn sắc nét.

Lỗi thường gặp và cách khắc phục

Biết sớm và sửa lỗi kịp thời giúp bà con bảo vệ vốn đầu tư, tránh phí vật tư, đảm bảo cây trồng phát triển tốt nhất.

Màng phủ bị chùng, không sát mặt luống

Vì sao bị: Thường do trải không đều, không đủ căng, hoặc cố định mép không chắc, ít ghim/đất chèn. Gió lớn lúc trải cũng gây khó.

Cách sửa:

• Kiểm tra lại toàn bộ. Nếu màng chùng, nhẹ nhàng kéo căng lại chỗ võng.
• Bổ sung đất chèn mép hoặc tăng ghim cài, nhất là ở đoạn cong hoặc nơi hay có gió.

Với diện tích lớn, dùng máy trải màng sẽ hạn chế lỗi này.

Lỗ đục không đều, sai kích thước hoặc vị trí

Vì sao bị: Đo đạc, đánh dấu vị trí lỗ ban đầu không chính xác; đục không chuẩn (dụng cụ nghiêng, lực ấn không đều); dụng cụ đục bị mòn hoặc không đúng kích thước.

Cách sửa:

• Lỗ quá nhỏ: Dùng dao sắc rạch nhẹ để mở rộng.
• Lỗ quá lớn hoặc sai vị trí nhiều: Cân nhắc bỏ lỗ đó, đục lỗ mới (nếu mật độ cho phép) hoặc điều chỉnh vị trí gieo hạt/trồng cây con trong giới hạn.

Để ít bị: Đo đạc cẩn thận, đánh dấu rõ trước khi đục. Kiểm tra dụng cụ thường xuyên.

Màng phủ bị rách hoặc lủng khi làm

Vì sao bị: Dụng cụ đục quá sắc hoặc quá cùn làm rách màng; vướng đá, cành cây nhọn trên luống; kéo màng quá căng hoặc mạnh tay khi cố định.

Cách sửa:

• Rách nhỏ: Dùng băng keo chuyên dụng (loại dùng cho nông nghiệp, chịu thời tiết) vá lại.
• Thủng lớn: Dùng miếng màng phủ khác lớn hơn vết rách, đặt chồng lên, dán kín mép bằng băng keo.

Lưu ý: Dọn sạch vật nhọn trên luống trước khi trải màng.

Giải đáp thắc mắc thường gặp

Những câu hỏi thường gặp từ bà con nông dân liên quan đến việc sử dụng màng phủ nông nghiệp, đặc biệt là trong kỹ thuật đục lỗ và trải phủ luống. Đỉnh Phong đã tổng hợp và giải đáp một cách ngắn gọn, dễ hiểu để bà con tiện tham khảo.